Encontro lítero-musical

Recentemente vi o neologismo (e pelo jeito um hapax prolegomenon) lítero-musical. Pode parecer chique por ter uma proparoxítona - a acentuação que menos existe em língua portuguesa, comum em cultismos, por isso se devem acentuar graficamente - mas não se pode dizer que a palavra esteja bem formada. Primeiro: a palavra lítero não existe, o que mais se lhe avizinha é litera (proparoxítona), letra em latim. Segundo: nesse tipo de compostos hifenizados em que o segundo elemento é adjetivo, o primeiro também o é (político-econômico, democrata-cristão, etc.), exceção feita para os compostos constituídos de elementos gregos (geopolítico, hidroelétrico, etc.), o que não é o caso aqui. Daí a necessidade de se haver criado algo como encontro literário-musical. Pronto! Estão satisfeitos todos os requisitos para um vocábulo bem formado em língua portuguesa.

Sackjacking

Het is een wijd verbreid fenomeen dat buitenlandse woorden soms een andere betekenis krijgen in de taal die ze adopteert. Dat is iets natuurlijks in alle talen. Men kan niet verwachten dat alle burgers een vreemde taal zo goed beheersen zodat ze het buitenlandse woord in zijn oorspronkelijke betekenis gebruiken. Maar vandaag is me iets interessants gebeurd. Ik heb altijd de indruk gehad dat een enorme aantal Nederlandstaligen op een bijna perfect niveau communiceert in het Engels dat ze geen Engels woord "slecht" zouden gebruiken. Het woord waarvan ik spreek is sackjacking. Ik heb het vandaag voor de eerste keer gezien en wilde er meer informatie over krijgen en dacht natuurlijk aan Google, maar alle pagina's die ik gevonden heb waren uit België! Dat woord werd in België gecreëerd maar blijkbaar wordt het niet gekend door Engelse moedertaalsprekers. Het interessante ding is dat het ook op sommige Franstalige Belgische pagina's voorkomt tussen aanhalingstekens, hetgeen moet betekenen dat de tekstschrijver weet dat het geen echt Frans woord is maar het kent en de nood voelt het te gebruiken. Het was moeilijk een definitie van sackjacking online te vinden, het beste wat ik heb gevonden is: Toen de ruit aan diggelen was geslagen, bedreigde de man het slachtoffer met pepperspray. Hij griste daarop haar handtas - met daarin 49.800 euro, de dagopbrengst van de autohandel - mee en ging er vandoor.

Estratagema

¿Por qué será que el español ha optado por darle a la palabra estratagema género femenino? ¿La presencia de la a en el fin? Se debe recordar que las palabras en -ma, que eran originalmente neutras en griego, han pasado a las lenguas neolatinas como masculinas (salvo en rumano, en el que todos los vocablos en -ma son femeninos): el problema, el teorema, el morfema, el sintagma, pero extrañamente la estratagema y el/la anatema, este último sustantivo ambiguo según indican los diccionarios. Me pregunto qué fenómenos lingüísticos se habrán producido para que se asignase a estratagema el género femenino.

Retornável

Volto a falar de más traduções, mormente do inglês, que vieram para ficar. A palavra retornável é uma delas. O sufixo -ável significa aquilo que pode ser feito. Como se vê, aí temos a voz passiva, e só tem voz passiva verbo transitivo direto. Acontece que retornar como transitivo direto significa fazer retornar, tornar, como em O inverno retornou os viajantes à América, acepção de que acabo de me inteirar. Mas na palavra retornável pegou-se o inglês returnable, aquilo que pode ser returned, ou seja, devolvido, e aplicou-se a qualquer embalagem, sobretudo garrafas, que possa ser devolvida a um estabelecimento comercial para que se abata o preço do vasilhame ao consumidor. Em outras palavras, returnable daria devolvível em português, que não se encontra dicionarizado, mas retornável também não. A diferença é que faria é que teríamos elementos portugueses se tivéssemos adotado a palavra grafia e não essa mistura de inglês com português que temos agora.